सर्वनाम शब्द रूपाणि

0
80
सर्वनाम शब्द रूपाणि
सर्वनाम शब्द रूपाणि

सर्वनाम शब्द रूपाणि:-आज SSCGK आपसे सर्वनाम शब्द रुपाणि के बारे में विस्तार से चर्चा करेंगे।

इससे पहली पोस्ट में आप रस के अवयव के बारे में विस्तार से पढ़ चुके हैं।

सर्वनाम शब्द रुपाणि:-

 

अस्मद् शब्द रूपाणि

 विभक्ति     एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा        अहम्        आवाम्        वयम्

द्वितीया      माम्         आवाम्       अस्मान

तृतीया       मया        आवाभ्याम्      अस्माभि:

चतुर्थी       मह्यम्       आवाभ्याम्     अस्मभ्यम्

पंचमी        मत्         आवाभ्याम्     अस्मत्

षष्ठी         मम          आवयो:      अस्माकम्

सप्तमी       मयि          आवयो:      अस्मासु

 

युष्मद् शब्द रुपाणि

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा      त्वम्          युवाम्        यूयम्

द्वितीया    त्वाम्          युवाम्       युष्मान्

तृतीया      त्वया        युवाभ्याम्      युष्माभि:

चतुर्थी      तुभ्यम्       युवाभ्याम्      युष्मभ्यम्

पंचमी       त्वत्         युवाभ्याम्      युष्मत्

षष्ठी        तव          युवयो:        युष्माकम्

सप्तमी      त्वयि         युवयो:        युष्मासु

 

संस्कृत भाषायां शब्द रुपाणि:-

 

तद् शब्द रूपाणि (पुल्लिंग)

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा       स:            तौ           ते

द्वितीया     तम्           तौ          तान्

तृतीया      तेन          ताभ्याम्         तै:

चतुर्थी      तस्मै         ताभ्याम्        तेभ्य:

पंचमी      तस्मात्       ताभ्याम्        तेभ्य:

षष्ठी       तस्य          तयो:          तेषाम्

सप्तमी     तस्मिन्        तयो:           तेषु

 

तद् शब्द रुपाणि (स्त्रीलिंग)

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा      सा            ते            ता:

द्वितीया    ताम्           ते           ता:

तृतीया      तया         ताभ्याम्        ताभि:

चतुर्थी      तस्यै        ताभ्याम्         ताभ्य:

पंचमी      तस्या:      ताभ्याम्         ताभ्य:

षष्ठी       तस्या:       तयो:          तासाम्

सप्तमी     तस्याम्      तयो:           तासु

 

तद् शब्द रूपाणि (नपुसंकलिंग)

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा       तत्           ते           तानि

द्वितीया     तत्           ते           तानि

तृतीया      तेन          ताभ्याम्         तै:

चतुर्थी      तस्मै         ताभ्याम्        तेभ्य:

पंचमी      तस्मात्       ताभ्याम्        तेभ्य:

षष्ठी       तस्य          तयो:         तेषाम्

सप्तमी     तस्मिन्        तयो:          तेषु

 

सर्वनाम शब्द रुपाणि:-

 

एतद् शब्द रूपाणि पुल्लिंग

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा       एष:          एतौ          एते

द्वितीया     एतम्         एतौ          एतान्

तृतीया       एतेन        एतेभ्याम्       एतै:

चतुर्थी       एतस्मै       एतेभ्याम्       एतेभ्य:

पंचमी       एतस्मात्      एतेभ्याम्      एतेभ्य:

षष्ठी        एतस्य        एतयो:        एतेषाम्

सप्तमी      एतस्मिन     एतयो:          एतेषु

 

एतद् शब्द रूपाणि (स्त्रीलिंग)

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा       एषा          एतौ           एषा:

द्वितीया     एताम्        एतौ           एता:

तृतीया      एतया        एताभ्याम्      एताभि:

चतुर्थी      एतस्यै        एताभ्याम्      एताभ्य:

पंचमी      एतस्या:       एताभ्याम्      एताभ्य:

षष्ठी       एतस्या:       एतयो:        एतासाम्

सप्तमी     एतस्याम्      एतयो:         एतासु

 

किम् शब्द रूपाणि (पुल्लिंग)

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा       क:           कौ           के

द्वितीया     कम्          कौ           कान्

तृतीया      केन         काभ्याम्         कै:

चतुर्थी      कस्मै        काभ्याम्        केभ्य:

पंचमी      कस्मात्      काभ्याम्        केभ्य:

षष्ठी       कस्य         कयो:          केषाम्

सप्तमी     कस्मिन्       कयो:          केषु

 

किम् शब्द रुपाणि (स्त्रीलिंग)

विभक्ति    एकवचन      द्विवचन      बहुवचन

प्रथमा       का            के           का:

द्वितीया     काम्          के            का:

तृतीया       कया        काभ्याम्        काभि:

चतुर्थी       कस्यै        काभ्याम्        काभ्य:

पंचमी       कस्या:       काभ्याम्        काभ्य:

षष्ठी        कस्या:        कयो:         कासाम्

सप्तमी      कस्याम्       कयो:          कासु